• Araçları kaza yerinde hareket ettirmeden hasarı farklı
açılardan gösteren fotoğraflar çekilmelidir.
• Kazaya karışanlar ile birlikte ruhsat ve sürücü belgesi
fotokopileri temin edilmelidir.
• Kaza tespit tutanağı eksiksiz doldurulmalıdır.
• Kazaya karışan tüm tarafların form üzerinde ıslak imzası
olmalıdır. Tutanak fotokopi ile çoğaltılmış olsa bile fotokopi
çekildikten sonra imzalar atılmalıdır.
Not: Kazaya karışan sürücülerden birinin imzasının eksik
olması halinde tutanak geçerli olmayacaktır.
• Sürücü ehliyetsiz, yaşı küçük, alkollü ise,
• Kazaya karışan araçlardan biri veya daha fazlası kamu
kurumlarına ait ise,
• Kamu kurumlarına ait eşyada zarar meydana gelirse,
• Trafik kazasında sadece 3. kişilere ait eşyalara
zarar gelirse,
• Kazaya karışan araçlardan birinin veya birkaçının
trafik sigortası yok ise,
• Trafik kazası vefat ve/veya yaralanma ile sonuçlanmışsa.
Resmi açıklamalara göre trafik kazalarında her yıl ortalama 5 bin kişinin öldüğü, 100 binden fazla kişinin yaralandığı kaydedilmektedir. Ancak istatistiklere girmeyenlerle yaralı olarak kayıtlara geçtiği halde daha sonra ölenleri de bu hesaba eklersek her yıl ortalama 10 bin insanımız trafik kazalarında hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde meydana gelen trafik kazaları %94 insan kaynaklı olmaktadır. İnsan kaynaklı kazalarda %27 sürücünün, %1 ise yolcunun hatası vardır. Geriye kalan %6 lık insan kaynaklı olmayan kazalar ise %5 araç, %1 yol kaynaklıdır.
Bu kazaların sebep olduğu maddi ve manevi yaralar gün geçtikçe artmaktadır. Ülkemizde araç ve yolcu sayısı arttıkça, trafik kazalarının da arttığını gözlemlenmektedir. Ülkemizde 1980 yılında 36.914 kazada 4.199 kişi ölüp, 24.608 kişi yaralanırken; 1999'da 438.338 kazada 4.596 kişi ölmüş, 109.899 kişi yaralanmıştır. Bu kaza sayısındaki yaklaşık 12 kat artışa paralel olarak maddi hasar 1980'de 27 milyon dolar iken, 1999'da 261 milyon dolara çıkmıştır. 1999 yılındaki bu 261 milyon dolarlık hasar ile 5 milyon kişi asgari ücretle bir yıl süreyle çalıştırılabilirdi. Ülkemizde son 20 yılda trafik kazalarının neden olduğu maddi hasar toplamı 2,3 milyar doları bulmuştur.
Trafik kazaları çoğu zaman organ ve uzuv yaralanmaları ya da kayıplarıyla sonuçlana bileceği gibi bazı durumlarda da ölümle neticelenebilir. Bu durumlarda kayba uğrayanın kendisi veya ölüm halinde mirasçıların uğradığı maddi ve manevi zararları telafi edebilmeleri için tazminat davası açma lüzumu ortaya çıkmaktadır. Maddi ve manevi tazminat davasına ilişkin çok sorulan bazı sorulara bu çalışmamızda kısaca değinelim istedik.
Bu hususta ikili bir ayrım söz konusudur. Eğer trafik kazası mağduru hayatta ise borçlar kanunun 41. 45. Ve 47. Maddeleri uyarınca bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Eğer mağdur vefat etmiş ise onun vefatı ile maddi ve manevi zarar gören yakınları, annesi, babası, eşi, çocukları, kardeşleri, nişanlısı, bakım ve desteği altındaki kişiler maddi ve manevi zararların tazmini için dava açma hakkına sahiptir. Mağdur ölmeden evvel tazminat davası açtıysa yine bu kişiler davaya devam edebilirler.
MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI KİME KARŞI AÇILIR:
Kazada doğan zararların kazada kusuru olan karşı taraftan talep etmek akla ilk gelen çözüm olacaksa da kusurun karşı tarafta olmaması, karşı tarafın zararı karşılayacak ekonomik durumu olmaması ya da vefat etmesi durumunda mirasçısının da bulunmaması gibi çoğu zaman karşılaşılan durumlarda başvurulacak yer sigorta şirketleridir.
Zira ölümlü veya bir uzvun yitirilmesi sonucunu doğuran trafik kazalarında tazminat miktarı yüksek olabileceği için karşı tarafın bunu karşılaması çok zor olabilir. Bu sebeple sigorta şirketine karşı açılacak dava en isabetli sonuçları doğurabilir. Karayolları Trafik Kanunu Madde 97 "Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabileceği gibi dava da açabilir." Hükmünü içermektedir.
Davanın açılacağı sigorta şirketi kazaya sebebiyet verenin trafik veya kasko poliçesini hazırlayan sigorta şirketi olabilir. Bu sigorta şirketleri bir birinden farklı şirketler ise her ikisine birlikten dava açılması da mümkündür.
Zorunlu Mali sorumluluk sigortası(trafik sigortası), sigorta ettirenin, üçüncü kişilere verdiği zararları karşılamak üzere hem üçüncü kişileri hem de sigorta ettireni koruma amacıyla oluşturulmuş bir zarar sigortası türüdür. İşletenlerin KTK 85. maddesindeki sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortasını yapmaları zorunludur. Zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmayan araçların trafiğe çıkması yasaktır.
Buna rağmen uygulamada bir çok araç kaçak olarak trafik sigortası bulunamadan trafiğe çıkmakta ve kazalara karışmaktadır. Kanun koyucu yasak olmasına rağmen trafikte seyreden bu araçların verdiği zararlardan dolayı üçüncü kişilerin zarar görmesi durumunda mağdur olmasını engellemek amacıyla güvence hesabını kurmuştur. Böylelikle kazaya sebebiyet veren tarafın trafik sigortası bulunmasa dahi güvence hesabından söz konusu kayıplarının tazminini talep edebilir.
TRAFİK KAZALARINDA MADDİ MANEVİ TAZMİNAT AÇMA SÜRESİ VE ZAMAN AŞIMI SÜRESİ NEDİR:
Maddi ve manevi zararların tazmini için dava açmak için kanunda belirlenen süre mağdurun uğradığı zararı ve failini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıldır. Eğer tazminat davası açmaya yetkili olan kişi zararı veya faili öğrenmedi ise kazanın meydana geldiği tarihten itibaren her halükarda 10 yıl geçtikten sonra dava açma hakkı zaman aşımına uğrar. Bu süreler zararı verene karşı açılacak davanın süresidir. Eğer dava sigorta şirketine karşı açılacak ise bu süre 2 yıla uzayacaktır.
Eğer trafik kazası sonucu ortaya çıkan durum bir cezayı ve ceza davasının gerektirir bir durum ise ceza kanunlarında düzenlenmiş olan daha uzun zaman aşımı süresini uygulanacağından zaman aşımı süresi daha fazla uzayacaktır.
Burada yolcuların araç şoförüne veya araç sahibine dava açma hakları pek tabidir ancak ailevi nedenler duygusal nedenler gibi pek çok durumda araç şoförüne dava açılmak istenmemektedir. Peki böyle bir durumda sigorta şirketine karşı dava açılabilecek midir. Burada karşımıza iki tip sigorta poliçesi çıkmaktadır. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (trafik sigortası) ve İhtiyari mali sorumluluk sigortası (kasko).
Zorunlu Mali sorumluluk sigortası, sigorta ettirenin, üçüncü kişilere verdiği onun karşılamak üzere oluşturulmuş bir sigorta türüdür dolayısıyla araçta bulunan kazaya sebebiyet veren şoför hariç yolcularda üçüncü kişi olacağından sigorta şirketine dava açabilirler. Aracın şoförü ise şartları varsa kasko sigortası bulunuyorsa bu şirkete dava açabilir. Eğer şoför veya yolcular öldülerse mirasçıları da bu davayı açabilecektir.
MADDİ MANEVİ TAZMİNAT KAPSAMI VE MİKTARI NASIL BELİRLENİR:
Trafik kazası sonucunda ölüm olayı gerçekleşmişse; Mirasçıları, ölenin desteğinden yoksun kaldıklarından destekten yoksun kalma tazminatı ile cenaze ve defin masraflarını talep edebileceği gibi, ölenin,ölümü nedeniyle duydukları elem, acı ve üzüntü nedeniyle manevi tazminatta talep edebilirler.
Yaralanma meydana geldiyse; Meydana gelen iş ve güç kaybı nedeniyle iş ve güçten yoksun kalınan gün boyunca, çalışamadığı ve kazançtan yoksun kaldığı için, çalışamayıp yoksun kaldığı kaybı, tedavi görmüşse tedavi masraflarını isteyebilecektir. Aynı şekilde manevi tazminat talebinde de bulunabilecektir.
Sakatlık oluştuysa; Kişi sakatlık oranına göre meydana gelecek iş ve güç kaybına göre zararını talep edebilecek, tedavi masraflarını isteyebilecek ve manevi tazminata hak kazanabilecektir.Ayrıca, araçlara veya eşyalara verilen zararların karşılanmasını istenebilecektir.
Tazminatın hesaplanmasında davacının ekonomik durumu ve uğramış olduğu zararların tam olarak tespiti çok önemlidir. Bu hesaplama sırasında hasarlar delilleriyle tam olarak ispat edilemez ise askeri ücret üzerinden zararın hesaplanması ve daha düşük tazminat miktarları söz konusu olacaktır. Özellikle manevi tazminat soyut bir kavram olduğundan kazazedenin uğramış olduğu zararların net ve çok iyi bir şekilde, delilleriyle birlikte tarafından ortaya konulması gerekmektedir. Bu hususta profesyonel avukatlardan yardım almanın önemi özellikle tazminatın miktarının doğru ve tatmin edici olması yönünden önemlidir.
İstatistikî verilere göre trafik kazalarının yüzde doksanı maddi hasarlı olmaktadır. Meydana gelen trafik kazaları ölümlü, yaralamalı ve maddi hasarlı olabilir. Maddi hasarlı trafik kazalarında kazaya karışan araçlar polis çağırmaksızın kendi aralarında kaza tespit tutanağı düzenleyebilirler. Maddi hasarlı trafik kazası sonucu tarafların tutanağın tutulması bakımından anlaşamaması durumunda kaza maddi hasarlı da olsa polis çağırmak ve tutanak tutulmasını sağlamak gerekmektedir. Aksi takdirde zorunlu sigorta(trafik sigortası) ve ihtiyari sigorta(kasko) ile aracın onarılmasını veya perte çıkartılmasını sağlamak güçleşebilir.Kusuru olmaksızın trafik kazasında aracı hasar gören sürücülerin araçları karşı tarafın trafik sigortasından, karşı tarafın sigortası olmaması durumunda ise sizin kaskonuz tarafından karşılanmaktadır. Hasar gören araç yetkili servisi tarafından onarılmakta ve gerekli parçaları ise orijinalleri ile değiştirilmektedir. Ancak sonraki süreçte araçta hasar kaydı bulunacaktır. Bir araçta hasar kaydının bulunması aracın ikinci el piyasa değerinin altında satılmasına ve kimi zaman da alıcı dahi bulunamamasına neden olabilmektedir.Trafik kazası sonucu kazada kusuru bulunmayan araç sahibi aracın değerinde meydana gelen azalmaya yönelik araç değer kaybı tazminatı davası açabilir.
Örneğin aracınız ikinci el piyasa değeri ortalamasını 50.000TL olarak kabul edelim. Yolda seyir halinde iken aracınıza başka bir araç tarafından arkadan çarpılması sonucu aracınızda 15.000TL lik bir hasar oluştuğunu ve aracınızın yetkili servis tarafından onarıldığını ve onarma sürecinde araç kiralamak zorunda kaldığınızı varsayalım. Aracınız her ne kadar onarılsa da TRAMER üzerinde hasar kaydının bulunması, araç satımında ekspertiz firmalarınca kazaya karıştığının tespiti gibi durumlar nedeniyle aracın piyasa rayiç bedelinde düşme olacağı ve aynı marka, model ve teknik donanımda bulunan kazasız bir aracın bedelinden daha az bir değere sahip olduğu malumunuzdur. Ayrıca araç kiralamanız da size ayrı bir maddi külfet yaratmaktadır.
İşte bu gibi durumlarda kazaya neden olan aracın sürücüsüne, sürücü ile ruhsat sahibi farklı kimseler olduğu takdirde ilaveten ruhsat sahibine araç değer kaybı tazminatı davası açabilirsiniz.
Maddi hasarlı bir trafik kazası nedeniyle aracınız değer kaybettiyse kazadaki kusur oranınıza göre araç değer kaybı tazminatı davası açmanız gerekmedir. Örneğin kazaya neden olan ve %100 kusurlu bulunan aracın sahibi tarafından açılan dava reddedilir.
Dava süreci ortalama 9 ay ile 1.5 yıl arasında neticelenmektedir.
Aracınızı kullanamadığınız sürede araç kiraladıysanız bedelini, aracınız ticari bir araç ise kullanamadığınız süredeki zararınızın tazmin edilmesini de isteyebilirsiniz.
Değer kaybının tazminatı bakımından araç sürücüsü ve ruhsat sahibi farklı ise dilediğinize dava açabileceğiniz gibi sürücü ve ruhsat sahibine birlikte de dava açabilirsiniz.
Dava içerisinde tarafların kusur oranları ve araçta meydana gelen değer kaybının tespiti için bilirkişi raporu alınmaktadır. Bilirkişi raporu davanın akıbeti bakımından büyük önem arz etmektedir.
Aracınızın kazadan öncesindeki bir tarihte hasar kaydının bulunması durumunda, salt bu kazaya dayalı olarak değer kaybının meydana gelmesinin mümkün olmaması ve aracın önceki bir kaza ile değer kaybetmesi nedeniyle açılacak olan değer kaybı davası reddedilebilir. Bu nedenle dava açmadan önce aracın kaza kaydının olup olmadığı ve parça değişimi bulunup bulunmadığına dikkat edilmelidir.
Çoğu sigorta poliçeleri kaza nedeniyle araçta meydana gelen değer kaybını poliçe kapsamına almamaktadır. Bundan cihetle sigorta firmaları söz konusu kaybı karşılamamakta olup kusuru bulunan araç sürücüsüne veya ruhsat sahibine dava açılması gerekmektedir.
THY A.O. Genel Müdürlük Binası Yanı
Atatürk Havalimanı Yeşilköy
Bakırköy, İstanbul
444 0 483
info@turkhavaksigorta.com
08:30-16:30 saatleri arasında hizmetinizde.