• Araçları kaza yerinde hareket ettirmeden hasarı farklı açılardan gösteren fotoğraflar çekilmelidir.

• Kazaya karışanlar ile birlikte ruhsat ve sürücü belgesi fotokopileri temin edilmelidir.

• Kaza tespit tutanağı eksiksiz doldurulmalıdır.

• Kazaya karışan tüm tarafların form üzerinde ıslak imzası olmalıdır. Tutanak fotokopi ile çoğaltılmış olsa bile fotokopi çekildikten sonra imzalar atılmalıdır.

Not: Kazaya karışan sürücülerden birinin imzasının eksik olması halinde tutanak geçerli olmayacaktır.

Resmi açıklamalara göre trafik kazalarında her yıl ortalama 5 bin kişinin öldüğü, 100 binden fazla kişinin yaralandığı kaydedilmektedir. Ancak istatistiklere girmeyenlerle yaralı olarak kayıtlara geçtiği halde daha sonra ölenleri de bu hesaba eklersek her yıl ortalama 10 bin insanımız trafik kazalarında hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde meydana gelen trafik kazaları %94 insan kaynaklı olmaktadır. İnsan kaynaklı kazalarda %27 sürücünün, %1 ise yolcunun hatası vardır. Geriye kalan %6 lık insan kaynaklı olmayan kazalar ise %5 araç, %1 yol kaynaklıdır.

Bu kazaların sebep olduğu maddi ve manevi yaralar gün geçtikçe artmaktadır. Ülkemizde araç ve yolcu sayısı arttıkça, trafik kazalarının da arttığını gözlemlenmektedir. Ülkemizde 1980 yılında 36.914 kazada 4.199 kişi ölüp, 24.608 kişi yaralanırken; 1999'da 438.338 kazada 4.596 kişi ölmüş, 109.899 kişi yaralanmıştır. Bu kaza sayısındaki yaklaşık 12 kat artışa paralel olarak maddi hasar 1980'de 27 milyon dolar iken, 1999'da 261 milyon dolara çıkmıştır. 1999 yılındaki bu 261 milyon dolarlık hasar ile 5 milyon kişi asgari ücretle bir yıl süreyle çalıştırılabilirdi. Ülkemizde son 20 yılda trafik kazalarının neden olduğu maddi hasar toplamı 2,3 milyar doları bulmuştur.

Trafik kazaları çoğu zaman organ ve uzuv yaralanmaları ya da kayıplarıyla sonuçlana bileceği gibi bazı durumlarda da ölümle neticelenebilir. Bu durumlarda kayba uğrayanın kendisi veya ölüm halinde mirasçıların uğradığı maddi ve manevi zararları telafi edebilmeleri için tazminat davası açma lüzumu ortaya çıkmaktadır. Maddi ve manevi tazminat davasına ilişkin çok sorulan bazı sorulara bu çalışmamızda kısaca değinelim istedik.

Burada yolcuların araç şoförüne veya araç sahibine dava açma hakları pek tabidir ancak ailevi nedenler duygusal nedenler gibi pek çok durumda araç şoförüne dava açılmak istenmemektedir. Peki böyle bir durumda sigorta şirketine karşı dava açılabilecek midir. Burada karşımıza iki tip sigorta poliçesi çıkmaktadır. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (trafik sigortası) ve İhtiyari mali sorumluluk sigortası (kasko).

Zorunlu Mali sorumluluk sigortası, sigorta ettirenin, üçüncü kişilere verdiği onun karşılamak üzere oluşturulmuş bir sigorta türüdür dolayısıyla araçta bulunan kazaya sebebiyet veren şoför hariç yolcularda üçüncü kişi olacağından sigorta şirketine dava açabilirler. Aracın şoförü ise şartları varsa kasko sigortası bulunuyorsa bu şirkete dava açabilir. Eğer şoför veya yolcular öldülerse mirasçıları da bu davayı açabilecektir.

MADDİ MANEVİ TAZMİNAT KAPSAMI VE MİKTARI NASIL BELİRLENİR: Trafik kazası sonucunda ölüm olayı gerçekleşmişse; Mirasçıları, ölenin desteğinden yoksun kaldıklarından destekten yoksun kalma tazminatı ile cenaze ve defin masraflarını talep edebileceği gibi, ölenin,ölümü nedeniyle duydukları elem, acı ve üzüntü nedeniyle manevi tazminatta talep edebilirler.

Yaralanma meydana geldiyse; Meydana gelen iş ve güç kaybı nedeniyle iş ve güçten yoksun kalınan gün boyunca, çalışamadığı ve kazançtan yoksun kaldığı için, çalışamayıp yoksun kaldığı kaybı, tedavi görmüşse tedavi masraflarını isteyebilecektir. Aynı şekilde manevi tazminat talebinde de bulunabilecektir.

Sakatlık oluştuysa; Kişi sakatlık oranına göre meydana gelecek iş ve güç kaybına göre zararını talep edebilecek, tedavi masraflarını isteyebilecek ve manevi tazminata hak kazanabilecektir.Ayrıca, araçlara veya eşyalara verilen zararların karşılanmasını istenebilecektir.

Tazminatın hesaplanmasında davacının ekonomik durumu ve uğramış olduğu zararların tam olarak tespiti çok önemlidir. Bu hesaplama sırasında hasarlar delilleriyle tam olarak ispat edilemez ise askeri ücret üzerinden zararın hesaplanması ve daha düşük tazminat miktarları söz konusu olacaktır. Özellikle manevi tazminat soyut bir kavram olduğundan kazazedenin uğramış olduğu zararların net ve çok iyi bir şekilde, delilleriyle birlikte tarafından ortaya konulması gerekmektedir. Bu hususta profesyonel avukatlardan yardım almanın önemi özellikle tazminatın miktarının doğru ve tatmin edici olması yönünden önemlidir.

İstatistikî verilere göre trafik kazalarının yüzde doksanı maddi hasarlı olmaktadır. Meydana gelen trafik kazaları ölümlü, yaralamalı ve maddi hasarlı olabilir. Maddi hasarlı trafik kazalarında kazaya karışan araçlar polis çağırmaksızın kendi aralarında kaza tespit tutanağı düzenleyebilirler. Maddi hasarlı trafik kazası sonucu tarafların tutanağın tutulması bakımından anlaşamaması durumunda kaza maddi hasarlı da olsa polis çağırmak ve tutanak tutulmasını sağlamak gerekmektedir. Aksi takdirde zorunlu sigorta(trafik sigortası) ve ihtiyari sigorta(kasko) ile aracın onarılmasını veya perte çıkartılmasını sağlamak güçleşebilir.Kusuru olmaksızın trafik kazasında aracı hasar gören sürücülerin araçları karşı tarafın trafik sigortasından, karşı tarafın sigortası olmaması durumunda ise sizin kaskonuz tarafından karşılanmaktadır. Hasar gören araç yetkili servisi tarafından onarılmakta ve gerekli parçaları ise orijinalleri ile değiştirilmektedir. Ancak sonraki süreçte araçta hasar kaydı bulunacaktır. Bir araçta hasar kaydının bulunması aracın ikinci el piyasa değerinin altında satılmasına ve kimi zaman da alıcı dahi bulunamamasına neden olabilmektedir.Trafik kazası sonucu kazada kusuru bulunmayan araç sahibi aracın değerinde meydana gelen azalmaya yönelik araç değer kaybı tazminatı davası açabilir.

Örneğin aracınız ikinci el piyasa değeri ortalamasını 50.000TL olarak kabul edelim. Yolda seyir halinde iken aracınıza başka bir araç tarafından arkadan çarpılması sonucu aracınızda 15.000TL lik bir hasar oluştuğunu ve aracınızın yetkili servis tarafından onarıldığını ve onarma sürecinde araç kiralamak zorunda kaldığınızı varsayalım. Aracınız her ne kadar onarılsa da TRAMER üzerinde hasar kaydının bulunması, araç satımında ekspertiz firmalarınca kazaya karıştığının tespiti gibi durumlar nedeniyle aracın piyasa rayiç bedelinde düşme olacağı ve aynı marka, model ve teknik donanımda bulunan kazasız bir aracın bedelinden daha az bir değere sahip olduğu malumunuzdur. Ayrıca araç kiralamanız da size ayrı bir maddi külfet yaratmaktadır.

İşte bu gibi durumlarda kazaya neden olan aracın sürücüsüne, sürücü ile ruhsat sahibi farklı kimseler olduğu takdirde ilaveten ruhsat sahibine araç değer kaybı tazminatı davası açabilirsiniz.